Razlozi za noćno znojenje su brojni – zbog nekih odmah morate kod ljekara!

Osim što nije posebno ugodan osjećaj probuditi se u znoju, ova pojava uglavnom je bezazlena. Međutim, ako se redovno budite među natopljenim plahtama i u mokrim pidžamama to može biti simptom brojnih zdravstvenih stanja od kojih su neka vrlo ozbiljna.

Noćno znojenje je zapravo relativno uobičajena pojava. Istraživanja pokuzuju da se od 10 do 40 posto odraslih osoba bori s ovom pojavom u određenom periodu života. Uzrok može biti u brojnim stanjima zbog čega ne postoji univerzalno rješenje za sve slučejeve.

Da biste zaustavili noćno znojenje, morate najprije prepoznati što uzrokuje noćno znojenje. Gdje započeti? Kod ove liste koja sadrži česte, ali i neočekivane uzorke noćnog znojenja.

#1 Poremećaj u radu štitne žlijezde

Ako se pitate zbog čega se noću znojite trebalo bi da razmislite da li je u pitanju štitna žlijezda – mala žlijezda leptirastog oblika, smještena u vašem vratu. Ona upravlja načinom na koji vaše tijelo koristi energiju i ako proizvodi previše hormona tiroksina (hipertireoza) to bi moglo dovesti do pregaranja vašeg “unutrašenjeg motora”.

Simptom ovog stanja može biti noćno znojenje u kombinaciji s pojačanim apetitom, ubrzanim radom srca i iznenadnim gubitkom težine. Krvnim pretragama lako se može dijagnostifikovati poremećaj u radu štitne žlijezde, a simptomi se mogu ublažiti hormonalnom terapijom.

#2 Nizak nivo šećera u krvi

Imate li dijabetes tipa 1 i budite se vrući i uznemireni to vam vaše tijelo možda šalje znak da mu je nivo šećera u krvi vrlo niska (hipoglikemija). Ovo stanje je okidač za otpuštanje adrenalina – hormona koji uzrokuje znojenje. Noćno znojenje može biti znak da niste uzeli dobru dozu inzulina prije spavanja. Na sreću, ovi uzroci znojenja mogu se držati pod kontrolom preventivnim mjerama. Samo jedan zalogaj hrane može vam pomoći u regulaciji nivoa inzulina.

#3 Anksioznost

Znojenje zbog stresa nije isto kao kad se znojite tokom vježbanja. Kad krene anksiozni napad, znoj izbija iz apokrinskih žlijezda ispod pazuha, u preponama i vlasištu, a kada ste pregrijani od vježbanja vaše se tijelo znoji i kroz druge žlijezde. Da biste ublažili osjećaj anksioznosti prije spavanja pokušajte vježbati jogu, tehnike disanja ili meditirajte. Fokusirajte um na nešto što vas opušta – vaše žlijezde znojnice primiće poruku koju im šaljete.

#4 Upalna stanja u organizmu

Različita upalna stanja mogu uzrokovati noćno znojenje, a tuberkuloza je najveći krivac. Simptomi tuberkuloze često uključuju visoku temperaturu koja može dovesti do noćnog znojenja i groznice (kao i gubitka težine, gubitka apetita i kašlja koji traje tri sedmice i više). Noćno znojenje mogu podstaknuti i različite bakterijske infekcije, osteomijelitis (upala kostiju) i endokarditis (upala srčanih zalistaka).

#5 Menopauza

Više od 85 posto žena muče tzv. valunzi tokom menopauze i oni se ne događaju samo tokom dana. Tokom menopauze nivo hormona estrogena i progesterona, među ostalim zaduženih za kontrolu tjelesne temperature, naglo raste i pada što dovodi do navale vrućine kroz tijelo. Držite ventilator pored kreveta i po potrebi ga uključite, a pazite i u čemu spavate. Na tržištu čak postoje i pidžame koje olakšavaju simptome menopauze na način da vam pomažu da ostanete suhi tokom noći.

#6 PMS

I mlade žene mogu imati problem s noćnim znojenjem, a za to su ponovo krivi hormoni. Stručnjaci su ustanovili da se žene u drugom dijelu menstrualnog ciklusa (kada krenu simptomi PMS-a) puno jače znoje nego u prvom dijelu ciklusa.

#7 Alkohol

Ista ona čaša vina koja vam je pomogla da se opustite prije spavanja, tokom noći bi vam mogla stvoriti probleme sa znojenjem. Alkohol utiče na nervni sistem i sposobnost organizma da reguliše tjelesnu temperaturu. Takođe, krvni sudovi se šire pod uticajem alkohola što pojačava osjećaj vrućine i znojenje.

#8 Lijekovi

Neki lijekovi, poput određenih antidepresiva ili lijekova za dijabetes mogu uzrokovati pojačano znojenje noću. Slično je i s pojedinim bezreceptnim lijekovima, poput onih protiv bolova, koji takođe uzrokuju noćno znojenje. Posavjetujte se sa svojim ljekarom ako vam se čini da se zbog terapije koju vam je prepisao noću pojačano znojite.

#9 Apneja u snu

Opstruktivna apneja u snu poremećaj je koji uzrokuje da se mišići grla opuste i ometaju prolaz vazduha prema plućima. Oboljeli najčešće prestaju disati u snu na neko vrijeme i to više puta kroz noć ili tokom poslijepodnevnog spavanja. Napor koji morate uložiti da biste došli do vazduha mogao bi uzrokovati da se ujutro budite crveni u licu i okupani znojem. Istraživanje provedeno 2013. godine pokazalo je da 30 posto muškaraca i 33 posto žena koji boluju od apneje u snu ima problem s noćnim znojenjem, u odnosu na devet posto muškaraca i 12 posto žena u opštoj populaciji.

#10 Kofein

Kofein je blagi stimulans, što znači da pobuđuje – i zagrijava – centralni nervni sistem. Žene u menopauzi mogu biti posebno osjetljive na djelovanje kofeina. Istraživanja su pokazala da unos kofeina u organizam pojačava simptome noćnog znojenja i navale vrućine kod žena.

#11 Nizak nivo testosterona kod muškaraca

Postoji terapija za rak prostate koja može uzrokovati navale vrućine kod 80 posto pacijenata. Zove se deprivacija androgena, a uzrokuje smanjenje nivoa testosterona. Premda su potrebna detaljnija istraživanja, stručnjaci pretpostavljaju da je za ovo stanje odgovoran centar u mozgu zadužen za kontrolu tjelesne temperature koji je smješten u hipotalamusu. Iz centra zaduženog za kontrolu tjelesne temperature šalju se signali koji uzrokuju širenje krvnih sudova u koži, a to se očituje u vidu navala vrućine sličnih onima koje doživljavaju žene u menopauzi.

#12 GERB

Nije provedeno dovoljno istraživanja koji bi ukazali na vezu između gastroezofagealne refluksne bolesti i noćnog znojenja, ali ono provedeno 2003. godine ukazuje da veza postoji. Stručnjaci koji su proveli istraživanje tvrde da se kod pacijenata kojima je liječen GERB u velikoj mjeri smanjuju simptomi noćnog znojenja.

#13 Sindrom hroničnog umora

Noćno znojenje često ide ruku pod ruku sa sindromom hroničnog umora (myalgic encephalomyelitis). Stručnjaci smatraju da znojenje vjerovatno uzrokuje aktivacija imunološkog sistema, hormonalna neravnoteža (obično tokom menopauze) i nizak nivo šećera u krvi.

#14 Rak

Limfomi su tumori koji se razvijaju u limfatičkom sistemu, koji je nosilac imuniteta našeg organizma. Jedan od znakova limfoma može biti i noćno znojenje. Važno je napomenuti da je  limfom popraćen i drugim simptomima – kao što su umor, gubitak težine i kratak dah – pa razgovarajte s ljekarom prije razmatranja ove zastrašujuće dijagnoze.

Izvor: ordinacija.vecernji.hr Foto: Guliver/Getty Images